Đề bài: Cảm
nhận vẻ đẹp của nhân vật bà cụ Tứ trong đoạn văn sau:
...
"Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp:
-
Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với
nhau… Chẳng qua nó cũng là cái số cả...
Bà
lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra
biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao
ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những
mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì... Trong kẽ mắt kèm nhèm của
bà rỉ xuống hai dòng nước mắt... Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua
được cơn đói khát này không.
Bà
lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay
vân vê tà áo đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó
khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được...
Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được cho con... May ra mà qua
khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó, chẳng may
ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được?
Bà
lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với "nàng dâu mới":
-
Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng...
Tràng
thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước
dài ra sân. Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:
-
Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may
mà ông giời cho khá... Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra
thì rồi con cái chúng mày về sau.”
(Trích
“Vợ nhặt” –
Kim
Lân, SGK Ngữ văn 12, tập 2, NXB Giáo Dục Việt Nam, 2008)
Từ đó nhận xét về chiều sâu nhân đạo trong
ngòi bút Kim Lân được thể hiện qua đoạn trích.
GỢI
Ý
a.
Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: mở bài giới thiệu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài
khái quát được vấn đề. (0,5 điểm)
b.
Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp của nhân vật bà cụ Tứ, qua đó thấy được chiều sâu nhân đạo trong
ngòi bút Kim Lân được thể hiện qua đoạn trích. (0,25 điểm)
c.
Triển khai vấn đề nghị luận (
3.25 điểm)
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận
dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp
chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo được những yêu cầu cơ bản sau:
* Giới thiệu vấn đề
- Tác giả Kim Lân
- Tác phẩm “Vợ nhặt” và đoạn trích
- Vẻ đẹp của nhân vật bà cụ Tứ qua đoạn trích:
* Giới thiệu vài nét về cuộc đời, số phận của bà cụ Tứ,
bối cảnh năm đói và tình huống truyện
- Bà cụ Tứ là người hiện thân cho cuộc đời, số phận người
nông dân nghèo khổ, bất hạnh trước cách mạng tháng Tám (thể hiện qua nỗi buồn
tủi, chua xót, lo lắng của bà).
- Bối cảnh năm đói 1945 và tình huống truyện
* Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật bà cụ Tứ
- Giàu tình yêu thương con: day dứt, trăn trở về bổn phận
làm mẹ; xót thương số kiếp con trai mình chỉ lấy được vợ trong cảnh đói kém;
nhìn thấy trước được những ngày hiện tại chênh vênh của con bằng sự hiểu biết
và từng trải; lo lắng đến thắt lòng khi hạnh phúc của con kề bên miệng vực của
cái đói và cái chết; hiểu niềm khát khao hạnh phúc của con và mừng lòng khi con
tìm được hạnh phúc.
- Giàu lòng bao dung, nhân hậu: Đồng cảm với người đàn bà
đói khổ trước sự lựa chọn bất đắc dĩ bằng ánh mắt cảm thông, thấu hiểu; chấp
nhận cưu mang người “vợ nhặt”; cư xử với “nàng dâu mới” bằng suy nghĩ, thái độ,
lời nói ân cần, bằng tình người, tình thân ấm áp.
- Luôn lạc quan, hi vọng ở tương lai và nghị lực sống
mãnh liệt: bảo ban, động viên, an ủi các con hướng về một tương lai tốt đẹp;
gieo vào lòng các con mình niềm tin cuộc sống, niềm hy vọng đổi đời bằng triết
lí dân gian giản dị sâu sắc.
* Nghệ thuật:
Vẻ đẹp tâm hồn bà cụ Tứ được nhà văn khắc họa rõ nét qua
tình huống truyện éo le, độc đáo; bút pháp tả thực tạo ấn tượng mạnh; cách miêu
tả tâm lí nhân vật tinh tế, phức tạp; cách dựng đoạn đối thoại, độc thoại sinh
động; ngôn ngữ giản dị, đời thường, giàu hình ảnh, đậm chất nông thôn đã mang
đến vẻ đẹp mộc mạc, chân quê, nồng hậu của người mẹ nông dân,....
* Đánh giá
- Bà cụ Tứ là nhân vật điển hình về những người mẹ nông
dân nghèo khổ trong nạn đói 1945. Trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của bà cụ Tứ là ca
ngợi, trân trọng vẻ đẹp của những người mẹ Việt Nam giàu lòng nhân hậu, bao
dung, rất mực thương con, nghị lực sống mạnh mẽ và luôn lạc quan tin tưởng ở
tương lai tươi sáng.
- Đoạn văn cũng khẳng định tấm lòng, tài năng, cảm hứng
nghệ thuật và phong cách sáng tác của một cây bút văn chương xuất sắc, nặng
lòng với người dân quê. Kim Lân là nhà văn của người nông dân “một lòng đi về
với “đất”, với “người”, với “thuần hậu nguyên thủy” của cuộc sống nông thôn”
(Nguyên Hồng).
* Nhận xét về chiều sâu nhân đạo trong ngòi bút Kim Lân
được thể hiện qua đoạn trích (0.75
điểm)
- Nhà văn gián tiếp tố cáo tội ác của phát xít Nhật và
thực dân Pháp đã gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945 cho nhân dân ta.
- Nhà văn đau đớn, xót xa trước tình cảnh khốn cùng nhất
của người nông dân.
- Nhà văn đi sâu khám phá, trân trọng nâng niu vẻ đẹp tâm
hồn của người lao động, đặc biệt là vẻ đẹp tình người.
- Nhà văn đồng cảm sâu sắc và ngợi ca khát vọng thiết tha
chính đáng của con người (khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc) (nét mới trong
ngòi bút nhân đạo của nhà văn).
- Nhà văn có cái nhìn lạc quan mới mẻ về tương lai của
người nông dân (nét mới trong ngòi bút nhân đạo của nhà văn).
d. Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc
mới mẻ về vấn đề nghị luận 0,25
đ. Chính tả dùng từ đặt câu: . 0,25
